Η χοληστερίνη θέλει περισσότερη άσκηση.

Η δυσλιπιδαιμία είναι μια κατηγορία διαταραχών του μεταβολισμού των λιπιδίων και παρουσιάζεται με αυξημένες τιμές της χοληστερόλης και των τριγλυκεριδίων στο αίμα. Η πρωτοπαθής δυσλιπιδαιμία που είναι και η πιο συχνή (98%) οφείλεται σε συνδυασμό γενετικών και μεταβολικών παραγόντων. Αμιγή υπερχοληστερολαιμία κα συνδυασμένη υπερχοληστερολαιμία παρουσιάζονται σε περιπτώσεις υπερβολικής κατανάλωσης λιπαρών. Στην αμιγή υπερχοληστερολαιμία έχουμε αύξηση μόνο της LDL και στη συνδυασμένη υπερχοληστερολαιμία έχουμε αύξηση των τριγλυκεριδίων, της LDL, των IDL και VLDL, σε συνδυασμό με χαμηλή HDL.
Όταν η συγκέντρωση της LDL χοληστερίνης είναι υψηλή συσσωρεύεται στο τοίχωμα των αγγείων, οξειδώνεται και προσελκύει τα μακροφάγα κύτταρα. Το αποτέλεσμα είναι να δημιουργείται φλεγμονή όπου στο τέλος καταλήγει στη δημιουργία της αθηρωματικής πλάκας. Το ίδιο ισχύει και όταν είναι υψηλές και οι τιμές των τριγλυκεριδίων. Αντίθετα η HDL χοληστερόλη απομακρύνει όλα τα παραπάνω από το τοίχωμα των αγγείων και δρα με αυτό τον τρόπο προστατευτικά στη δημιουργία των αθηρωματικών πλακών. Η άσκηση βοηθάει στη δημιουργία ενός ευνοϊκού λιπιδαιμικού προφίλ με αύξηση της HDL και μείωση της LDL και των τριγλυκεριδίων.
Υπάρχουν σοβαρές ενδείξεις ότι ανεξάρτητα από την απώλεια του σωματικού βάρους, η φυσική δραστηριότητα ρυθμίζει το λιπιδαιμικό προφίλ. Μια μετά- ανάλυση με 51 μελέτες (4700 άτομα) εκτίμησε την επίδραση της αερόβιας άσκησης, από μέτρια έως έντονης έντασης (30 λεπτά τη φορά, 3-5 φορές την εβδομάδα, για περισσότερες από 12 εβδομάδες). Η δίαιτα διατηρήθηκε σταθερή και παρουσιάστηκε αύξηση της HDL κατά μέσο όρο 4.6% και μείωση στη συγκέντρωση των τριγλυκεριδίων 3.7% και μείωση στη συγκέντρωση της LDL κατά 5% περίπου, χωρίς όμως να υπήρχε ιδιαίτερη μείωση στη συνολική τιμή της χοληστερόλης. Στις παραπάνω μελέτες εκτιμήθηκε η επίδραση της έντασης της άσκησης, αλλά δεν εκτιμήθηκε επαρκώς η επίδραση της ποσότητας της άσκησης και δεν ερευνήθηκε εάν υπάρχει κάποιο δοσοεξερτώμενο αποτέλεσμα της. Ιδιαίτερη όμως ήταν η μείωση των VLDL στους διαβητικούς.
Μια άλλη πρόσφατη μετά- ανάλυση μελέτησε την επίδραση της έντασης και της ποσότητας της άσκησης σε 111 αδρανείς παχύσαρκους άντρες και γυναίκες με ήπια ή μέτρια δυσλιπιδαιμία. Τα άτομα αυτά μοιράστηκαν τυχαία σε ένα γκρουπ χωρίς παρέμβαση και σε ένα άλλο με 8 μήνες φυσική δραστηριότητα είτε μεγάλης ποσότητας και μεγάλης έντασης άσκηση (32 χιλιόμετρα τρέξιμο την εβδομάδα σε 65-85% του VO2max) ή χαμηλής ποσότητας και μέτριας έντασης άσκηση (19 χιλιόμετρα την εβδομάδα σε 40-55% της VO2max). Η συγκεκριμένη μελέτη είναι αξιοσημείωτη γιατί μελέτησε και το μέγεθος των λιποπρωτεινών πριν και μετά την παρέμβαση. Τα άτομα που συμμετείχαν ενθαρρύνθηκαν να παραμείνουν στο σωματικό βάρος που είχαν. Το αποτέλεσμα ήταν να παρουσιαστεί σημαντική βελτίωση στο λιπιδαιμικό προφίλ της ομάδας που είχε υψηλή ένταση και μεγάλη ποσότητα στην άσκηση σε αντίθεση με αυτά που ακολούθησαν μικρή ένταση και ποσότητα άσκησης. Επίσης η πρώτη ομάδα είχε βελτίωση και στο μέγεθος των λιποπρωτεινών σε αντίθεση μα την δεύτερη.
Σίγουρα το αποτέλεσμα της άσκησης δεν μπορεί να συγκριθεί με το αποτέλεσμα που επιτυγχάνουν οι φαρμακευτικές ουσίες, αξίζει όμως να πούμε ότι και οι μεταβολές που επιτυγχάνονται με την άσκηση έχουν ένα σοβαρό κλινικό αποτέλεσμα. Για κάθε αύξηση της HDL χοληστερόλης κατά 1% προκύπτει μείωση του καρδιαγγειακού κινδύνου κατά 2% στους άντρες και κατά 3% στις γυναίκες. Θυμίζουμε ότι η άσκηση μπορεί να επιτύχει αύξηση της HDL έως και 5%.
Όταν στόχος μας είναι η σοβαρή βελτίωση του λιπιδαιμικού προφίλ, η άσκηση θα πρέπει να είναι έντονη και μεγάλης διάρκειας. Με αυτό τον τρόπο η άσκηση προσδίδει στους μυς την δυνατότητα να καταναλώσουν περισσότερο λίπος από γλυκογόνο, ενεργοποιώντας όλα εκείνα τα ένζυμα που είναι απαραίτητα για τη διαδικασία αυτή.
Πολλά από τα άτομα που έχουν δυσλιπιδαιμία, έχουν επίσης και υπέρταση ή συμπτωματική καρδιαγγειακή νόσο. Η σύσταση γιο άσκηση και η συνταγογράφηση της θα πρέπει να είναι αυστηρά εξατομικευμένη. Η συνταγή μοιάζει με αυτή του γενικού πληθυσμού ή ένταση όμως θα πρέπει να είναι μεγαλύτερη. Τα άτομα αυτά θα πρέπει να τρέχου τουλάχιστον 20 χιλιόμετρα την εβδομάδα και αν είναι δυνατόν να φτάνουν τα 30. Το καλύτερο αποτέλεσμα θα υπάρξει αν γίνονται δύο προπονήσεις ημερησίως.
Δεν υπάρχουν σοβαρές αντενδείξεις. Άτομα όμως με στεφανιαία νόσο θα πρέπει να ασκούνται με μικρότερη ένταση και άτομα με υπέρταση θα πρέπει να ακολουθούν πρόγραμμα με ελαφρύτερα βάρη.